SẴN SÀNG & TINH GỌN Bạn sẽ không hiểu được giá trị của cái trợ khớp gối, cây gậy, cái mũ, cái áo mưa hay chai nước đến khi bạn gục ngã trên đường. Bạn sẽ lạnh cóng trong đêm, và mất sức vào ngày hôm sau nếu không có lều, lót nền hay túi ngủ. Đoàn đội sẽ giảm năng lượng nếu thiếu một cây đàn ghi ta, một đống lửa và những câu chuyện từ trái tim đến trái tim. Muốn tồn tại, muốn đi xa và muốn đạt được thành công ta cần luôn chuẩn bị cho mình những hành trang cần thiết nhất: công cụ làm việc và quản lý, hệ thống quản trị và văn hoá doanh nghiệp. Những hành trang này không nhất thiết phải tốn kém hay nặng nề. Một cái hộp quẹt có thể làm nên đêm lửa trại bập bùng. Một chiếc lều nhỏ có thể làm nên một đêm yên giấc. Những lời nói và hành động trên đường đi có thể làm nên một chuyến đi thành công và những kỷ niệm khó quên đến trọn đời. Tuy vậy, không phải cứ nhiều hơn, đầy đủ hơn là tốt hơn. Chỉ có ai đã từng leo núi, và núi cao, mới thực sự hiểu tinh gọn là gì. Một cái áo mưa, một hộp kem đánh răng hay một chai nước suối bạn mang thêm sẽ trở nên nặng gấp vài chục lần và có thể kéo ngã bạn, hay làm bạn bỏ cuộc. Giữ cho cho bộ máy của chính mình tinh gọn hay tối giản nhất có thể là một điều quan trọng để hướng tổ chức đến hiệu quả và hướng đến tương lai. Khi tôi thử ứng dụng điều này, lạ lùng là tôi đã bỏ lại hơn 2/3 cân nặng của ba lô của mình dưới chân núi. Và trong số những gì mình còn mang theo, tôi phát hiện ra những gì có giá trị nhất đối với hành trình của mình lại không có cân nặng, không tốn nhiều chi phí để mang vác: tinh thần và sự hợp tác của mọi người. NĂNG LỰC & ĐỘI NGŨ Hành trang cho chuyến đi không chỉ là những công cụ dụng cụ. Hành trang cho chuyến đi của ta còn là những con người với những năng lực cần thiết. Sẽ cần ai đó biết dựng lều, cần có ai đó biết lắng nước, cần có ai đó biết đàn hát, cần có ai đó biết câu ắcquy. Ta có thể bổ sung năng lực bằng cách tự học hỏi. Nhưng việc đó sẽ cần nhiều thời gian và chi phí. Ta có thể bổ sung năng lực bằng cách mời thêm người phù hợp vào đội ngũ. Nhưng việc đó sẽ thêm chi phí. Và chi phí lớn nhất không phải là tiền mà là văn hoá của nhóm có thể sẽ bị tác động, quy mô của nhóm sẽ bị phình to và kỷ luật của nhóm sẽ cần phải siết chặt. Trong quản trị, câu chuyện tương tự cũng diễn ra liên tục. Bổ sung năng lực là việc tất yếu. Nhưng cách bổ sung cùng những hệ quả liên quan lại là lựa chọn mang tính đánh đổi đối với tổ chức. Và chúng ta cần tổ chức hệ thống quản trị một cách phù hợp nhất với hiện trạng và chất lượng đội ngũ thì mới mong có hiệu quả lâu bền. LÃNH ĐẠO & KIỂM SOÁT Khoảng cách giữa người dẫn dắt và mọi người cũng rất quan trọng. Nếu người dẫn dắt đi quá gần, mọi người sẽ có xu hướng đi chậm rãi, thư thả và trễ nãi. Nếu người dẫn đường đi quá xa, sương mù sẽ che lối, mọi người sẽ có cảm giác bơ vơ, lạc lõng, thậm chí muốn bỏ cuộc. Phải giữ sao cho vừa đủ xa để mọi người phải gấp gáp, phải tập trung, phải cố gắng nhưng cũng phải vừa đủ gần để mọi người cảm thấy họ vẫn được kết nối, được quan tâm và được dẫn dắt. Tập thể lý tưởng là nơi mà các thành viên đều có ý thức tự giác tốt. Mỗi người tự mang vác hành lý của mình cùng các vật dụng chung của nhóm. Mọi người cùng góp sức vào công việc chung. Không nên có sự thoả hiệp vì khi đó ta sẽ tạo ra sự ỷ lại, và giật dây cho sự sụp đổ ý chí của người đó cũng như gieo mầm mống cho sự tan vỡ tinh thần của tổ chức. Ai đó mang vác giúp bạn: bạn sẽ có xu hướng muốn mang thêm những thứ dư thừa không thực sự cần thiết cho mình hay cho tập thể. Ai đó giúp bạn: bạn sẽ được quyền yếu đuối, được quyền dựa dẫm, được quyền gục ngã. Còn nếu không, bạn sẽ buộc phải lựa chọn, buộc phải cố gắng vươn lên. Và khi tự thân bạn tốt dần lên, tổ chức cũng sẽ tốt hơn. Đó là chưa nói đến việc tinh thần tập thể có thể bị huỷ hoại nếu có những người luôn dựa dẫm vào chỗ khác và vào người khác. Nói như vậy không có nghĩa là bạn không nên hỗ trợ người khác. Nhưng cần hiểu hỗ trợ một chút, choàng một tý việc khác hẳn với việc làm thay, làm giúp, rồi thậm chí thành nghĩa vụ đương nhiên. Đi chậm lại một chút, nghỉ thêm năm ba phút, chia sẻ một tý nước, kéo tay những đoạn đường khó, nhắc nhở những chỗ nguy hiểm, khuyến nghị giữ sức… là những việc nên làm. Nhưng xách hành lý giúp nhau, cõng nhau, hay dễ dãi hay thoả hiệp đến mức cho phép nằm ngủ phủ phê là không chấp nhận được. Điều này không chỉ không tốt cho mình, cho tập thể, mà còn không tốt cho cả cá nhân đó nữa. CHUNG THÀNH QUẢ & DỰNG NIỀM TIN Chúng tôi, người trước kẻ sau cùng nhau tới đỉnh, sớm chậm hơn nhau khoảng một giờ. Người trước đợi người sau, người sau kiên quyết không bỏ cuộc vì biết rằng người trước đang đợi mình phía trước. Chúng tôi chúc mừng nhau, chung vui với nhau và chụp với nhau những bước ảnh mà 5, 10 hay thậm chí 20 năm sau chúng tôi sẽ còn thấy tự hào. Không ai trong chúng tôi hưởng được nhiều vinh quang hơn người khác. Không vinh quang bên ngoài nào lớn hơn cảm giác thành tựu trong lòng mình. Và niềm vui về những thành tựu vừa qua không thể nào lớn bằng niềm vui về khả năng vượt khó tích luỹ được cho tương lai. Ở trên đỉnh núi, chúng tôi cùng bàn về những việc khó khăn mà mình sẽ cùng nhau làm trong tương lai. Về tổ chức tốt đẹp mà mình đang cùng xây dựng cùng những thách thức phía trước. Chúng tôi cũng động viên và thành tâm chúc mừng người khác đạt được giấc mơ của họ. Chúng tôi, trước sau nhau vài chục phút cùng nhau xuống núi một cách an toàn và hoan hỉ. Và dù có nhóm phải về Hà Nội trước ngay trong đêm để kịp sáng mai đi làm, chúng tôi vẫn kịp trao cho nhau những nụ cười, những niềm vui và những tình cảm thực sự. Lần sau gặp nhau, chúng tôi đã là những người đồng đội đáng tin cậy, đã từng cùng vượt khó khăn, và đã từng cùng chiến thắng. Lần sau gặp nhau, chúng tôi sẽ làm việc ngay như một đội nhóm quyết thắng: mục tiêu rõ ràng, tinh thần tích cực, phối hợp ăn ý và tự giác kỷ luật. Chúng tôi đã là một tập thể thực sự, chứ không còn là tập hợp những con người riêng lẻ! Bạn có muốn mình có một đội nhóm quyết thắng? Trần Bằng Việt Chuyên gia tư vấn quản trị doanh nghiệp donga.solut
