Ở người cao tuổi, cỗ máy chuyển hóa và dinh dưỡng đã có nhiều hao mòn trong quá trình sử dụng. Khái niệm già thường gắn liền với sự suy yếu. Vì vậy, chế độ dinh dưỡng ở người cao tuổi thực sự là quan trọng. Chế độ ăn hợp lý sẽ giúp hồi phục và cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết để người cao tuổi ăn ngủ ngon có giấc ngủ ngon hơn, vẫn sống mạnh khỏe như ngày nào. Tuy nhiên, do thói quen hay phong tục mà nhiều người vẫn ăn uống chưa đúng cách, dẫn đến sức khỏe ngày càng yếu đi mà không hay biết. Vậy, đâu là những thói quen cần phải bỏ để có một sức khỏe tốt hơn? 1. Ăn nhiều muối: Mỗi người đều có cơ chế tự điều hòa. Ở người bình thường, cơ thể tự điều hòa lượng muối ăn trong máu bằng cách giữ lại, tái hấp thu hoặc thải ra ngoài bằng đường mồ hôi hoặc nước tiểu. Nhưng nếu ăn quá nhiều muối trong một thời gian nhất định, nhất là ở người già, khi cơ quan đào thải muối chủ yếu là thận dần bị suy giảm chức năng, muối sẽ không được đào thải ra ngoài cơ thể dẫn đến sự tích trữ, tạo áp lực lên tim, thận cũng như làm tăng huyết áp. Ăn càng ít muối càng tốt (Nguồn: internet) Hiện nay, tình trạng tăng huyết áp ngày càng tăng và tăng đáng kể mà hệ lụy của nó là có thể dẫn đến nguy cơ bị nhiều căn bệnh khác. Cộng thêm vào đó là việc phải dùng thuốc cả đời. Gánh nặng của bệnh là không thể chối cãi. Muối ăn không phải làn nguyên nhân trực tiếp gây bệnh nhưng nó lại là tác nhân làm xuất hiện bệnh, làm trầm trọng thêm quá trình bệnh lý, làm tăng các biến chứng nặng nề của bệnh. Lượng muối ăn hàng ngày được thống nhất toàn cầu là dưới 6g/ngày. 2. Ăn quá nhiều chất béo: Từ những năm 60 và 70, nhiều nhà khoa học đã tin rằng chất béo bão hòa là nguyên nhân chính gây nên bệnh tim, tăng cholesterol “xấu” trong máu. Quan điểm này đã trở thành nền tảng cho một chế độ ăn uống ít chất béo. Chất béo (lipid) được hấp thu vào cơ thể được chia thành hai loại: acid báo có lợi (HDL) giúp chuyển hóa cholesterol và acid béo có hại (LDL, VLDL, VLDL,…) làm tăng cholesterol. Mà acid béo có lợi HDL thì rất ít còn acid béo có hại (LDL) thì nhiều hơn rất nhiều. Điều này dẫn đến tình trạng thừa cholesterol dẫn đến các bệnh như xơ vữa động mạch và tắc mạch máu, mỡ máu, nguy hiểm nhất là bệnh mạch máu não và bệnh mạch vành. Tuy nhiên, nếu thiếu cholesterol cũng làm màng tế bào yếu, dễ gây xuất huyết. Lượng cholesterol được khuyên dùng là dưới 300mg/ngày. Người cao tuối nên hạn chế ăn acid béo no có nhiều trong mỡ động vật, và nên ăn loại acid béo không no trong dầu thực vât, cá.Cá thì giàu omega-3, còn Acid linoleic có nhiều trong đậu nành, dầu hạt cải, cá béo, tảo, rong biển lại có tác dụng phòng chống bệnh tim mạch và ung thư. 3. Ăn nhiều thịt: Đạm động vật, đặc biệt là đạm trong thịt heo thịt bò làm cho cơ thể người cao tuổi mệt mỏi vì bắt gan, thận làm việc nhiều. Nếu ăn các món có lẫn chất bột và thịt, nhất là món rán, hầm là sự kết hợp khó tiêu nhất cho bộ máy tiêu hóa của người cao tuổi. Mạng lưới tuần hoàn ở hệ thống gan người cao tuổi giảm 40-45% so với lúc 25 tuổi, khả năng tiêu hóa của tế bào gan cũng bị giảm. Ăn nhiều thịt trong ngày là một sự căng thẳng, một gánh nặng quá tải, nhất là đối với người cao tuổi bị bệnh tim mạch. Không nên ăn quá nhiều thịt đỏ (Nguồn: internet) 4. Ăn nhiều chất đường, chất bột: Các chất đường, bột cung cấp năng lượng giúp hoạt động của cơ thể và duy trì sự sống. Theo mức hấp thu, người ta chia làm hai loại: loại hấp thu nhanh là các loại đường glucose, fructose, saccarrose; loại hấp thu chậm gồm tinh bột và glycogen. Tuy nhiên,ở người cao tuổi, sự dung nạp các chất đường, bột bị suy giảm nhiều. Nhu cầu về năng lượng cũng giảm đi. Vì vậy, người cao tuổi nên ăn các thức ăn chứa tinh bột giàu chất xơ như bánh mì đen, ngũ cốc nguyên hạt, khoai củ chứa ít năng lượng (khoai lang), không đắt tiền, luôn sẵn có và là nguồn vitamin, khoáng chất và protein quý. Ngược lại, người cao tuổi nên hạn chế và gần như không nên ăn các loại đường mía, mật, bánh kẹo, nước ngọt, nước tăng lực. 5. Các chất kích thích: Các chất kích thích ở đây bao gồm rượu, bia, thức uống có cồn, thuốc lá, nước chè đặc, cà phê,.. Ở người già, chức năng gan suy giảm. Khi uống rượu , bia hay hít thuốc lá,.. những chất phải chuyển hóa qua gan, thì những chất độc này không được chuyển hóa và đào thải mà sẽ biến thành chất độc gây hại cho cơ thể. Nước chè đặc, cà phê thì lại gây lợi tiểu và rối loạn giấc ngủ. Vốn dĩ việc ngủ đối với người già đã khá khó khăn rồi nên người gia nên hạn chế các chất này. 6. Ăn quá no: Người cao tuổi tránh ăn quá no vì sẽ gây áp lực lên dạ dày. Vốn dĩ quá trình tiêu hóa ở người già đã kéo dài hơn so với người khác,vì vậy việc ăn quá no sẽ dẫn đến thời gian lưu thức ăn ở dạ dày kéo dài hơn. Đây chính là yếu tố nguy cơ dẫn đến loét dạ dày, trào ngược, ợ nóng,…. Ngoài ra ăn quá nhiều cũng dẫn đến béo phì, là yếu tố nguy cơ dẫn đến các bệnh tim mạch, bệnh mạch vành,… Người già không nên ăn quá no (nguồn: internet) Thêm nữa, mỗi bữa ăn đều quá no, làm cho máu phải tập trung vào ruột và dạ dày, còn những cơ quan quan trọng như tim và não thì thiếu máu lâu dài, dẫn đến tinh thần mệt mỏi, tư tưởng không thể tập trung cao độ làm giảm năng suất làm việc. Những người cao tuổi có bệnh về động mạch vành dễ sinh ra cơn đau thắt ngực. Vì vậy, ăn ít mà ăn nhiều bữa chẳng những không gây ra béo phì mà còn có ích cho tim. Ngược lại ăn no thường xuyên sẽ làm cho con người chưa già đã suy, làm giảm tuổi thọ. 7. Nên chú ý các tác nhân gây ung thư: - Tránh thức ăn bị mốc vì có thể chứa aflatoxin gây ung thư gan. - Không đun chất béo ở nhiệt độ cao để phòng ngừa chất béo dạng trans gây nguy hiểm. - Thay cách chế biến chiên, xào bằng luộc, hấp. - Hạn chế thịt muối xông khói, phơi khô... - Hạn chế các chất gây ô nhiễm, rửa sạch rau quả nhiều lần, gọt vỏ khi ăn. Ngoài chế độ dinh dưỡng hợp lý, người cao tuổi cần vận động vừa sức, thường xuyên để giúp tăng tuần hoàn máu, ăn ngon miệng, cải thiện giấc ngủ, chắc xương, hạn chế mất khối cơ, giảm táo bón, rèn luyện trí não. Nguồn: Tổng hợp.
