Thông thường sau khi trải qua một cuộc mổ, người bệnh thường có cảm giác chán ăn và bị rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi do nhiều nguyên nhân khác nhau hoặc vì phẫu thuật trực tiếp ở đường tiêu hóa hoặc vì đau đớn và căng thẳng thần kinh hoặc có rối loạn thứ phát công năng các tạng phủ... Chưa hết, nguy cơ nhiễm khuẩn, trạng thái căng thẳng thần kinh do đau đớn và mất ngủ... còn làm sức khỏe của họ bị giảm sút. Ngoài dùng thuốc, các bà nội trợ nên làm thêm các món ăn dễ mua, dễ chế biến để người bệnh mau hồi phục sức khoẻ, cải thiện giấc ngủ. Theo dinh dưỡng học cổ truyền, nguyên tắc chung là phải ăn nhẹ, chia ăn nhiều lần trong ngày, thức ăn phải dễ tiêu và ấm áp. Có thể áp dụng một số món dược thiện sau đây. Trường hợp 1: Nếu sau khi phẫu thuật, thấy cơ thể người bệnh bị suy nhược và thiếu máu thì có thể dùng các món ăn bài thuốc sau: Hoàng kỳ 12 g nấu cháo với thịt gà và gạo tẻ, chế thêm gia vị, ăn nóng (có tác dụng nâng cao miễn dịch và làm tăng khả năng tạo máu). Nấu cháo gạo tẻ với thịt lợn nạc. Khi chín cho 3 g bột nhân sâm và gia vị vừa đủ, ăn nóng (sẽ đại bổ nguyên khí, bổ tỳ ích phế, sinh tân dịch, an thần, tăng sức đề kháng, giúp tủy xương tăng sinh hồng cầu). Kỷ tử 12 g, đại táo 5 quả, trứng gà 2 quả, đường trắng lượng vừa đủ. Đại táo rửa sạch, bỏ hạt, đem sắc kỹ cùng với kỷ tử, đập trứng gà vào quấy đều, chế thêm chút đường trắng, ăn nóng (bổ hư nhược, ích khí huyết, kiện tỳ vị, dưỡng can thận, rất tốt cho những bệnh nhân thiếu máu sau phẫu thuật). Hoàng kỳ 12 g, chim cút 2 con, một ít rượu vang, gia vị vừa đủ. Chim cút làm thịt, bỏ lông và nội tạng, rửa sạch; hoàng kỳ thái phiến cho vào trong bụng chim cùng với gia vị, đem hấp cách thủy, ăn nóng (ích khí bổ tỳ, tu bổ ngũ tạng, rất tốt cho những bệnh nhân thiếu máu và suy nhược cơ thể). Trường hợp 2: Người bệnh sinh mệt mỏi, chán ăn thì lại cần dùng các món ăn bài thuốc sau: Bột kê nội kim 1 g, trứng gà nửa quả, gạo tẻ 25 g, gia vị vừa đủ. Gạo vo sạch cho vào nồi ninh thành cháo rồi đập trứng quấy đều, cho bột kê nội kim vào chế đủ gia vị, ăn nóng (dể kiện tỳ vị, tiêu tích trệ, kích thích tiêu hóa, rất tốt cho người chán ăn, bụng đầy trướng, chậm tiêu). Cá diếc một con, sa nhân 0,5 g, hành, gừng tươi, gia vị vừa đủ. Sa nhân tán bột; cá diếc làm sạch, bỏ nội tạng, rán qua rồi đem kho với một lượng nước vừa đủ cùng với bột sa nhân, khi chín chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày (nhằm tiêu thực khai vị, hành khí hóa thấp, ôn vị, ngừng nôn nấc). Hồng táo 10 quả, vỏ quýt tươi 10 g hoặc trần bì 5 g. Hồng táo rửa sạch, bỏ hạt, cho cùng vỏ quýt vào hãm với nước sôi trong bình kín, sau chừng 20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày (nhằm kiện tỳ tiêu thực, dùng làm đồ giải khát để kích thích tiêu hóa). Hoài sơn tươi (củ mài tươi) 50 g, gạo tẻ 50 g, đường đỏ lượng vừa đủ. Củ mài gọt bỏ vỏ, thái miếng, đem ninh với gạo tẻ thành cháo đặc, chế thêm đường đỏ, chia ăn vài lần trong ngày (bổ tỳ, ích phế, dưỡng thận, là loại cháo rất dễ ăn và dễ tiêu). Trường hợp 3: Nếu người bệnh bị mất ngủ, căng thẳng thần kinh thì nên dùng các món ăn sau: Tim lợn 1 quả, nhân sâm 5 g, đương quy 10 g. Tim lợn làm sạch, bổ đôi, các vị thuốc thái nhỏ nhét vào trong tim, chế đủ gia vị rồi hấp cách thủy 3 giờ, ăn nóng (có tác dụng kiện tỳ dưỡng tâm, bổ huyết an thần, suy nhược nặng, ngủ tốt). Viễn chí 30 g, hạt sen 15 g, gạo tẻ 50 g. Viễn chí bỏ ruột sao thơm, hạt sen đập vụn. Trộn lại và nấu với gạo thành cháo. Thêm đường đỏ, chia ăn vài lần trong ngày (nhằm kiện tỳ dưỡng tâm, an thần). Long nhãn tươi 500 g, đường trắng 50 g. Long nhãn bỏ vỏ và hạt, cho vào nồi, nêm đường trắng, đun nhỏ lửa, đảo đều tay cho đến khi long nhãn chuyển màu nâu đen, để thật nguội rồi cho vào lọ kín, mỗi ngày ăn 2 lần, mỗi lần 5 cái (để dưỡng tâm an thần).Những món ăn này sẽ giúp bạn tìm lại giấc ngủ ngon và sâu. Theo : ThS. Hoàng Khánh Toàn.
